Ngày 19/1/2013, VASEP đã ra Thông cáo báo chí phản đối việc ngày 18/1/2013, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) chính thức thông báo khởi xướng và điều tra vụ kiện chống trợ cấp đối với tôm đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 19/01/2013
THÔNG CÁO BÁO CHÍ
Phản đối Bộ Thương mại Hoa Kỳ khởi xướng vụ kiện chống trợ cấp tôm nước ấm từ Việt Nam
Ngày 28/12/2012, Liên minh công nghiệp tôm vùng Vịnh Mỹ (COGSI) đã đệ đơn kiện lên Bộ Thương mại Hoa Kỳ đối với tôm nước ấm nhập khẩu (NK) từ 7 nước trong đó có Việt Nam do nghi ngờ ngành tôm của những nước này nhận được các khoản trợ cấp không chính đáng từ Chính phủ.
Ngày 15/1/2013, đại diện chính phủ hai nước đã có buổi tham vấn tại Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC). Tại buổi tham vấn, phía Việt Nam đã thể hiện rõ sự quan ngại và chính thức phản đối vụ kiện.
Tuy nhiên, ngày 18/1/2013, DOC đã chính thức tuyên bố khởi xướng và tiến hành điều tra Vụ kiện chống trợ cấp đối với mặt hàng tôm nước ấm đông lạnh nhập khẩu từ một số quốc gia trong đó có Việt Nam. Theo đó, DOC sẽ tiến hành lựa chọn các Bị đơn bắt buộc của Việt Nam căn cứ vào các số liệu thống kê của Hải quan Hoa Kỳ và sẽ cho công bố trong thời gian tới.
Việc DOC ra quyết định khởi kiện và nếu một mức thuế chống trợ cấp (CVD) nhất định được thông qua sẽ là một đòn nghiêm trọng đánh vào không chỉ các doanh nghiệp nhập khẩu và chế biến tôm của Hoa Kỳ, mà còn ảnh hưởng rất lớn tới đời sống của nhiều triệu nông dân, các doanh nghiệp chế biến tại 7 nước có liên quan tới vụ kiện trong đó có Việt Nam.
Vụ kiện này là một hình thức cạnh tranh không lành mạnh và thiếu cơ sở, vì COGSI lợi dụng cơ chế pháp lý để làm tăng giá thành, giảm nhu cầu tôm nhập khẩu, giảm lợi thế cạnh tranh của tôm Việt Nam trên thị trường Mỹ. COGSI chỉ đại diện cho ngành khai thác tôm Mỹ, hiện chỉ đáp ứng cho khoảng 10% nhu cầu tiêu thụ tôm của nước này, 90% nhu cầu tôm của người Mỹ phụ thuộc vào nguồn NK. Vì vậy, việc COGSI đại diện cho số ít ỏi 10% nguồn cung cấp tôm tại Mỹ khởi xướng vụ kiện chống lại tôm NK (cung ứng 90% nhu cầu cho người tiêu dùng Mỹ) là bất hợp lý.
Cáo buộc của COGSI liên quan đến giá của 2 loại sản phẩm là tôm khai thác trong nước và tôm nuôi NK đã thể hiện rõ sự so sánh và lập luận thiếu logic và cơ sở khoa học. Điều kiện sản xuất tôm nuôi và tôm khai thác hoàn toàn khác nhau, vụ mùa và nguồn cung cấp khác nhau, vì vậy giá có sự chênh lệch là tất yếu.
Vấn đề của các nhà khai thác và chế biến tôm Mỹ là đã không quảng bá và tuyên truyền cho người tiêu dùng hiểu được bản chất của sự khác biệt về và giá tôm khai thác so với tôm nuôi NK, mà họ chỉ biết đổ lỗi cho tôm nuôi NK làm giảm sức cạnh tranh của họ. Tôm nuôi và tôm khai thác là 2 sản phẩm hoàn toàn khác nhau, điều kiện sản xuất khác nhau, chất lượng và đối tượng tiêu dùng khác nhau, vì vậy không cần và không thể cạnh tranh với nhau trên thị trường và trở thành đối tượng kiện nhau.
Việc giá thành phẩm tôm nhập khẩu từ 7 nước thấp hơn là do có điều kiện tự nhiên thuận lợi, quy trình nuôi trồng và đánh bắt đã được chuẩn hóa. Hơn nữa, việc các DN nhập khẩu và chế biến tôm của Hoa Kỳ ngày càng tăng cường nhập khẩu tôm từ bên ngoài còn vì nguồn cung ổn định, chấp nhận được những đơn hàng lớn, dài hạn, đáp ứng được nhiều nhu cầu chế biến khác nhau (như bỏ đầu, bóc vỏ…) nhờ vào lực lượng lao động dồi dào, giá nhân công rẻ hơn.
Thêm vào đó, chất lượng tôm nhập khẩu từ 7 nước đã được kiểm định chặt chẽ, đạt mọi tiêu chuẩn khắt khe nhất. Thị trường xuất khẩu tôm cũng đã được mở rộng, các nước XK tôm ngày càng có thêm nhiều thị trường mới, khách hàng mới vì vậy nếu không XK được vào thị trường Mỹ, các nước XK có thể chuyển sang bán cho thị trường khác, điều này sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung, đẩy giá tôm tại Mỹ lên cao và kết quả cuối cùng là người tiêu dùng Mỹ phải gánh chịu hậu quả.
Quyết định khởi xướng điều tra vụ kiện của DOC là một quyết định không công bằng, là biện pháp đánh thuế hai lần và gây ảnh hưởng rất lớn tới đời sống của hơn 600 ngàn nông dân, người làm chế biến tôm Việt Nam trong lĩnh vực này.
Việc khởi xướng vụ kiện chống phá giá và chống trợ cấp (AD/CVD) nhắm vào mặt hàng tôm nước ấm đông lạnh của Việt Nam đang gây ảnh hưởng mạnh đến tâm lý của cả doanh nghiệp Mỹ và Việt Nam, tác động tiêu cực đến mối quan hệ kinh tế, thương mại đang phát triển mạnh giữa 2 nước.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) và các DN XK tôm Việt Nam phản đối việc Bộ Thương mại Hoa Kỳ chấp nhận đơn kiện của COGSI và tiến hành điều tra Vụ kiện với những cáo buộc không hợp lý, thiếu cơ sở, gây ảnh hưởng đến các nhà sản xuất và XK tôm Việt Nam, các nhà NK Mỹ và người tiêu dùng Mỹ, tác động tiêu cực đến quan hệ thương mại song phương Việt – Mỹ.