Việt Nam có thế mạnh về xuất khẩu các mặt hàng nông sản, song giá trị kinh tế thu về không tương xứng với tiềm năng vốn có. Theo thống kê của Bộ NN&PTNT, có tới 90% lượng hàng nông sản Việt Nam xuất khẩu phải mang thương hiệu các nước khác, khiến hàng nông sản của chúng ta bị thất thế và thất thu trên cả thị trường trong nước và thế giới.
Bài học về việc mất thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột đã trở thành nỗi ám ảnh của cả người sản xuất, doanh nghiệp xuất khẩu và các nhà quản lý. Sau sự việc một doanh nghiệp Trung Quốc đăng ký bảo hộ nhãn hiệu tại nước họ, Bộ NN&PTNT đã phối hợp với UBND tỉnh Đắk Lắk và giao Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột đại diện khởi kiện, đòi lại thương hiệu, tiến hành đăng ký bảo hộ thương hiệu đó tại các nước dưới dạng nhãn hiệu tập thể và các hình thức bảo hộ khác theo luật của từng quốc gia. Hiệp hội đã tiến hành đăng ký bảo hộ nhãn hiệu cà phê Buôn Ma Thuột tại 17 quốc gia, song mới có 5 nước: Hà Lan, Bỉ, Luxembourg, Singapore, Tây Ban Nha chấp nhận. Nhiều thị trường lớn như Đức, Mỹ, Anh, Hàn Quốc, Nhật Bản… đã từ chối đăng ký bảo hộ, một số nước còn từ chối đăng ký tới 2 lần. Điều này tác động rất lớn đến chiến lược phát triển của ngành cà phê Việt Nam.
Đăng ký bảo hộ thương hiệu tại nước ngoài rất tốn kém, song xét về lợi ích lâu dài và tổng quát cho thấy, đây là chi phí hợp lý và chính đáng, mang lại lợi ích kinh tế lớn. Theo tính toán, Việt Nam chỉ được hưởng 30% lợi nhuận nếu xuất khẩu các sản phẩm nông sản dưới dạng thô, không có thương hiệu 70% lợi nhuận còn lại thuộc về các doanh nghiệp chế biến trong nước với thương hiệu riêng của công ty họ. Mới đây, việc nước mắm Phú Quốc được đăng ký bảo hộ xuất xứ hàng hóa tại EU đã tạo động lực lớn cho Phú Quốc phát triển kinh tế, thu hút du lịch. Do đó, việc được công nhận thương hiệu tại nước ngoài không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn là cách để quảng bá hình ảnh đất nước.
Ông Nguyễn Bá Sướng, Giám đốc Trung tâm Phát triển cây trồng Hà Nội cho biết, để phát triển các mô hình về lúa, rau, cây ăn quả… của Hà Nội, song song với việc tạo vùng sản xuất, xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ thì việc đăng ký nhãn hiệu, thương hiệu phải được thực hiện một cách đồng bộ. Tuy nhiên, đến nay, trung tâm mới xây dựng xong 2 nhãn hiệu tập thể và sắp hoàn thành 2 nhãn hiệu tập thể, đó là: Bưởi đường Quế Dương và cam Canh Kim An. Năm 2014, trung tâm sẽ xây dựng chỉ dẫn địa lý cho nhãn chín muộn Hà Nội đã được đăng ký nhãn hiệu tập thể. Đặc biệt, sau khi chương trình sản xuất lúa hàng hóa được phát triển tại các huyện ngoại thành, ngành nông nghiệp Hà Nội đã phối hợp với địa phương đăng ký thành công nhãn hiệu gạo Bồ Nâu Thanh Văn, huyện Thanh Oai. Trước thực trạng việc xây dựng thương hiệu cho nhiều sản phẩm nông sản có thế mạnh của các tỉnh, thành phố đang bị “bỏ quên”, thiết nghĩ ngành nông nghiệp và các doanh nghiệp phải khắc phục tình trạng chạy theo số lượng, mà cần đặt vấn đề chất lượng và hiệu quả kinh tế để phát triển thương hiệu qua đó nâng cao vị thế và thu nhập của hàng nông sản Việt Nam trên thị trường trong nước và quốc tế.