Thương vụ Việt nam tại Campuchia xin cảnh báo về một số thủ đoạn lừa đảo của các đối tượng xấu tại Campuchia thời gian gần đây.
Trong những năm gần đây, Chính phủ Campuchia đang thực hiện chủ trương khuyến khích việc thu hút vốn để thực hiện các dự án phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, hạ tầng y tế, giáo dục cũng như xúc tiến đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các dự án nông nghiệp, lâm nghiệp liên quan đến đất tô nhượng kinh tế dài hạn. Chính phủ Campuchia chủ trương cho phép các cơ quan hữu quan và các công ty tư nhân của Campuchia xây dựng các dự án cụ thể để kêu gọi vốn viện trợ, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Trong thực tế những năm gần đây, các nhà tài trợ của Campuchia (các tổ chức quốc tế, các nước, các NGO) đã tài trợ cho Campuchia khoảng vài trăm triệu USD mỗi năm, trong đó có một số dự án phát triển cơ sở hạ tầng giao thông. Khi các nhà tài trợ sử dụng số tiền tài trợ này cho các dự án, các nhà tài trợ đã tự mình lựa chọn kỹ lưỡng và thường chỉ định cho các công ty, nhà thầu có quan hệ trực tiếp từ trước.
Tuy nhiên, thời gian gần đây ngày càng có nhiều công ty xây dựng của Việt Nam đã mở hướng kinh doanh sang Campuchia, trong đó quan tâm đến việc đấu thầu hoặc nhận làm thầu phụ các dự án xây dựng cầu đường, bệnh viện, trường học. Lợi dụng vấn đề này, các đối tượng xấu tại Campuchia đã sử dụng thủ đoạn lừa đảo phổ biến như sau để chiếm đoạt tiền của các công ty Việt Nam tìm kiếm cơ hội đầu tư kinh doanh, nhận thầu tại Campuchia:
1.Số đối tượng xấu này sử dụng các bản dự án xây dựng cơ sở hạ tầng (cầu, đường, bệnh viện…) chưa có nguồn vốn đầu tư để thông qua các quan hệ tại Việt Nam mời chào các doanh nghiệp Việt Nam có nhu cầu nhận làm nhà thầu xây dựng. Khi các doanh nghiệp Việt Nam tỏ ý quan tâm đến các dự án này, số đối tượng lừa đảo đề nghị các doanh nghiệp Việt nam phải chi một khoản tiền, gọi là “chi phí ngoại giao” khoảng từ 50.000 đến100.000 USD.
Để tạo sự tin tưởng cho các doanh nghiệp Việt Nam, số đối tượng lừa đảo thường tự giới thiệu là có quan hệ với các nhà lãnh đạo của chính phủ Campuchia, thậm chí chúng còn tìm cách bố trí cho các doanh nghiệp Việt Nam được tiếp kiến một số nhà lãnh đạo cao cấp của chính phủ Campuchia. Tuy nhiên, nội dung thực chất của các cuộc tiếp xúc thường chỉ là chào xã giao chứ không liên quan đến việc thực hiện các dự án. Trong quá trình tiếp xúc, các đối tượng lừa đảo còn dùng chiêu thức sử dụng phiên dịch tiếng Campuchia do bọn chúng bố trí từ trước nhằm khiến cho các doanh nghiệp Việt Nam hiểu sai nội dung các cuộc tiếp xúc với các nhà lãnh đạo cấp cao, càng thêm tin tưởng vào “vị thế” của bọn lừa đảo.
Sau khi nhận được số tiền “ngoại giao phí” ban đầu, các đối tượng lừa đảo tiếp tục đòi các doanh nghiệp Việt Nam chi thêm tiền. Nếu doanh nghiệp Việt Nam không chấp nhận chi thêm thì coi như hai bên chấm dứt quan hệ. Nếu doanh nghiệp Việt Nam đòi hỏi đối tác chứng minh nguồn vốn thì số lừa đảo cũng sẽ tìm cách né tránh, gây mệt mỏi, chán nản cho các doanh nghiệp Việt Nam vì phải liên hệ. Thậm chí, chúng còn đe dọa các doanh nghiệp Việt Nam nếu họ kiên quyết đòi lại số tiền đã chi cho chúng.
2.Đối với các dự án trồng rừng, trồng cây công nghiệp (cao su, điều, lúa, sắn, mía đường…): Hiện nay, nhiều công ty ở Campuchia đang mời chào các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào các dự án trồng rừng, trồng cây công nghiệp theo hình thức cấp đất tô nhượng kinh tế dài hạn (từ 50 đến 70 năm). Hầu hết diện tích đất có thể thực hiện các dự án trồng rừng, trồng cây công nghiệp theo quy hoạch của Chính phủ Campuchia đều đã được các công ty của Campuchia xin lập dự án từ trước. Các công ty nước ngoài đến Campuchia không thể xin đất tô nhượng kinh tế trực tiếp từ Chính phủ mà đều phải chấp nhận hợp đồng sang nhượng lại với các công ty đã xin phép thực hiện dự án từ trước đó.
Các đối tượng lừa đảo lợi dụng các dự án này và sử dụng chiêu thức để lừa đảo các doanh nghiệp Việt nam, khi các doanh nghiệp Việt Nam đồng ý về nguyên tắc hợp đồng sang nhượng một dự án đất tô nhượng kinh tế nào đó thì bọn lừa đảo yêu cầu chi một khoản tiền ban đầu khoảng 20.000 USD đến 50.000 USD, với lý do để đối tác Campuchia quan hệ với chính quyền để thực hiện việc xin phép sang nhượng. Sau đó, các đối tượng này liên tiếp đòi các doanh nghiệp Việt Nam chi thêm tiền ngoài thỏa thuận để thực hiện việc quan hệ với các cơ quan hữu quan. Việc này sẽ kéo dài cho đến khi các doanh nghiệp Việt Nam chán nản không thể tiếp tục theo đuổi dự án và tất nhiên là số tiền đã chi ban đầu không thể đòi lại được. Thậm chí nhiều đối tượng còn rao bán các dự án mà chúng chưa được Chính phủ cấp đất tô nhượng, mục tiêu của bọn lừa đảo là chỉ nhằm chiếm đoạt số tiền “ngoại giao phí” ban đầu.
Điểm chung của hầu hết các vụ lừa đảo mà Thương vụ nắm được là ở chỗ: các doanh nghiệp Việt Nam đã không tìm hiểu kỹ về các dự án được đối tác ở Campuchia, nhưng vì nôn nóng được nhận dự án nên đã không ngần ngại chi một khoản tiền ban đầu mà họ cho rằng không đáng kể so với giá trị của dự án trong tương lai. Hơn nữa, trước khi thỏa thuận và giao số tiền “ngoại giao phí” cho đối tác, các doanh nghiệp Việt Nam đã không tham vấn các cơ quan đại diện nhà nước Việt Nam tại Campuchia như Đại sứ quán, Thương vụ Việt Nam. Chỉ khi có vấn đề phát sinh, một số ít doanh nghiệp Việt Nam mới đến trình bày với các Cơ quan đại diện Nhà nước Việt Nam tại Campuchia.
Phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam bị lừa thường giữ bí mật vụ việc của mình, vì sợ ảnh hưởng đến uy tín trong kinh doanh do đó các đối tượng lừa đảo vẫn có cơ hội tiếp tục dẫn dắt các nạn nhân khác vào bẫy của chúng. Hiện nay, chúng tôi được biết một số dự án không có nguồn vốn đầu tư, hoặc dự án đã có công ty mua rồi vẫn đang được số đối tượng lừa đảo sử dụng để mời gọi các đối tác Việt Nam nhằm chiếm đoạt tiền.
Để tránh rủi ro cho các doanh nghiệp sang tìm hiểu cơ hội đầu tư và kinh doanh tại Campuchia, Thương vụ đề nghị các doanh nghiệp, trước khi quyết định hợp tác với các đối tác Campuchia thì cần phải tìm hiểu kỹ về đối tác và nên tham vấn với cơ quan đại diện Việt Nam tại Campuchia, nhất là Đại sứ quán Việt Nam tại Campuchia.